sobota, 21 maja 2011

Zgłoszenie zamiast pozwolenia na budowę

Autorem artykułu jest K. Niegolewski



Nie wszystkie inwestycje polegające na budowie obiektów albo wykonaniu prac budowlanych wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. W niektórych przypadkach wystarczy zgłoszenie do właściwego organu.

Oznacza to, że w danym przypadku należy do właściwego organu wysłać zgłoszenie o zamiarze wykonania określonego obiektu lub prac..

W zgłoszeniu należy określić:

- rodzaj, zakres i sposób wykonania robót budowlanych,

- termin ich rozpoczęcia.

Do zgłoszenia należy dołączyć:

a) oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomości na cele budowlane,

b) szkice lub rysunki (jeżeli jest to potrzebne),

c) pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami,

d) projekt zagospodarowania działki lub terenu wraz z opisem technicznym instalacji - wykonany przez projektanta posiadającego odpowiednie uprawnienia,

Organ może wezwać nas do uzupełnienia zgłoszenia (w drodze postanowienia) pod rygorem wniesienia sprzeciwu.

UWAGA!!! Zgłoszenie należy wnieś przed rozpoczęciem prac budowlanych.

Do prac można przystąpić po upływie 30 dni od dania doręczenia zgłoszenia, jeżeli właściwy organ nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu i nie później niż 2 lata od określonego w zgłoszeniu terminu rozpoczęcia prac budowlanych.

Organ wnosi sprzeciw, jeżeli:

a) zgłoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robót budowlanych objętych obowiązkiem uzyskania pozwolenia na budowę;

b) budowa lub wykonywanie robót budowlanych objętych zgłoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy;

c) zgłoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, w miejscu, w którym taki obiekt istnieje.

---

K. Niegolewski

http://domwbudowie.blogspot.com/


Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

Pozwolenie na budowę.

K. Niegolewski
Posiadając decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub, jeżeli istnieje na wskazanym terenie miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, inwestor występuje o uzyskanie pozwolenia na budowę.
Pozwolenie wydawane jest w formie decyzji administracyjnej w oparciu o ustawę z 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 roku Nr 156, poz. 1118 ze zmianami).

Ustawa ta określa, jakie obiekty nie wymagają pozwolenia na budowę, jakie prace wymagają pozwolenia na budowę oraz jakie wymagają wyłącznie zgłoszenia.

Pozwolenie na budowę może być wydane po uprzednim:

1) przeprowadzeniu oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, jeżeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;

2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczególnymi, pozwoleń, uzgodnień lub opinii innych organów;

3) wyrażeniu zgody przez ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej ? w przypadku budowy gazociągów o zasięgu krajowym lub, jeżeli budowa ta wynika z umów międzynarodowych.

Pozwolenie wydawane jest temu, kto wystąpił z wnioskiem o jej wydanie w okresie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i złożył oświadczenie o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane.

Do wniosku o wydanie pozwolenia na budowę należy dołączyć (art. 33 ust. 2 wyżej wskazanej ustawy):

1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczególnymi oraz zaświadczeniem, o którym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnym na dzień opracowania projektu; nie dotyczy to uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko albo oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000;

2) oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane;

3) decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym;

4) w przypadku obiektów zakładów górniczych oraz obiektów usytuowanych na terenach zamkniętych i terenach, o których mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o którym mowa w art. 82 ust. 2, projektowanych rozwiązań w zakresie:

a) linii zabudowy oraz elewacji obiektów budowlanych projektowanych od strony dróg, ulic, placów i innych miejsc publicznych,

b) przebiegu i charakterystyki technicznej dróg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamkniętego, portów morskich i przystani morskich, a także podłączeń tych obiektów do sieci użytku publicznego;

5) w przypadku obiektów handlowych zezwolenie, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 maja 2007 r. o tworzeniu i działaniu wielkopowierzchniowych obiektów handlowych (Dz. U. Nr 127, poz. 880)7).

Organ rozpatrujący wniosek może żądać dostarczenia innych dokumentów, jeżeli wynika to z przepisów szczególnych. Właśnie ten punkt jest problematyczny, gdyż pracownicy urzędów często w oparciu o ten zapis mnożą problemy i wymyślają. Trzeba wówczas bacznie przyjrzeć się przepisom, na które się powołują.

Ważne!!!

W razie spełnienia wszystkich wymagań organ nie może odmówić wydania decyzji o pozwoleniu na budowę (art. 35 ust. 4 wyżej wskazanej ustawy).

Decyzja o pozwoleniu na budowę powinna być wydana w terminie 65 dni od dnia złożenia wniosku. Do tego terminu nie wlicza się terminów określonych przepisami do dokonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony, albo z przyczyn niezależnych od organy. W przypadku przekroczenia terminu organ wyższego stopnia wymierza organowi właściwemu karę w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki (w drodze postanowienia).

Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została rozpoczęta prze upływem 3 lat od dnia, w którym decyzja ta stała się ostateczna lub, gdy budowa została przerwana dłuższy niż 3 lat.

K. Niegolewski

http://domwbudowie.blogspot.com/

Warunki zabudowy

Autorem artykułu jest K. Niegolewski



Jeżeli nabyliście działkę, która nie jest objęta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (mpzp) to wasze starania o budowę wymarzonego domu będą wydłużone w czasie.

Decyzje te wydawane są w oparciu o ustawę z 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 roku Nr 80, poz. 717 ze zmianami).

Z wnioskiem o wydanie takiej decyzji może wystąpić każdy i nie jest wymagana, aby wnioskodawca posiadał praw do nieruchomości. Wydana decyzja nie daje żadnych praw do terenu i nie narusza prawa własności. Często potencjalny inwestor występuje o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, aby wiedzieć czy potencjalna inwestycja będzie możliwa.

Decyzja ta jest instrumentem planowania przestrzennego. Określa takie elementy jak wysokość budynku, jego kształt czy odległości od granicy itd.

Decyzja jest wydawana przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

Przepisy nie określają czasu, w jakim powinna zostać wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W toku prowadzonego przez organ postępowania przeprowadzany jest szereg czynności dość czasochłonnych (np. analiza urbanistyczna). Jednak można przyjąć, że skoro przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie określają terminu, w jakim decyzja ma być wydana, to należałoby ją wydać w terminie wynikającym z przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Postępowanie w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu może zostać zawieszone na okres 12 miesięcy. Zawieszanie może nastąpić, jeżeli trwają prace nad mpzp. Postępowanie zostanie podjęte, jeżeli w ciągu dwóch miesięcy od dnia zawieszenia postępowania rada gminy nie podjęła uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego albo, jeżeli w okresie 12 miesięcy nie uchwalono planu miejscowego lub jego zmiany.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu zostanie wydana, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące warunki:

1) co najmniej jedna działka sąsiednia, dostępna z tej samej drogi publicznej, jest zabudowana w sposób pozwalający na określenie wymagań dotyczących nowej zabudowy w zakresie kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w tym gabarytów i formy architektonicznej obiektów budowlanych, linii zabudowy oraz intensywności wykorzystania terenu;

2) teren ma dostęp do drogi publicznej;

3) istniejące lub projektowane uzbrojenie terenu, jest wystarczające dla zamierzenia budowlanego;

4) teren nie wymaga uzyskania zgody na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne;

5) decyzja jest zgodna z przepisami odrębnymi.

---

K. Niegolewski

http://domwbudowie.blogspot.com/


Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

poniedziałek, 16 maja 2011

Ukwiecone murki w ogrodzie

Autorem artykułu jest M&J



Twój wymarzony mały domek z ogródkiem oddzielony od całego świata przepięknym murem albo płotem, by zagwarantować Ci bezpieczeństwo, ochraniać twoją prywatność, przynajmniej częściowo może zminimalizować hałas i zmniejszyć zanieczyszczenia.

To właśnie z tych powodów murki, choć mają niewielu zwolenników wśród architektów, nie znikają z naszych ogrodów. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie by nasze murki były bardziej dekoracyjne i obsadzone zielenią, kwiatami, pnączami oraz roślinami zimozielonymi. Dzięki murkom ozdobnym można utworzyć piękne zakątki w naszym ogrodzie, zakryć mniej atrakcyjne części naszej działki, stworzyć atrakcyjny kącik wypoczynku oraz zabezpieczyć skarpę przed osuwaniem.

Takie oto właśnie murki ozdobne można zbudować prawie ze wszystkiego mogą to być między innymi: polnych kamieni o nieregularnych kształtach, cegły, z pustaków ceramicznych, z drewnianych bali, z wygładzonego piaskowca, wapienia czy granitu, a nawet z prefabrykatów betonowych- te natomiast znakomicie tłumią hałas.

Gdy w żłobieniach pomiędzy kamieniami, elementami betonowymi lub w lukach pustaków posadzimy kolorowe kwiaty, to stworzymy sobie pełen wdzięku fragment ogrodu.

Przepiękny urok mają murki tzw. podwójnie suche, które są zbudowane bez zaprawy murarskiej.

Dwa równoległe murki znajdują się wtedy blisko siebie. Powstałą przestrzeń wypełniamy ziemią, w której sadzimy krzewy, byliny czy pnącza. Murki te są bardzo przydatne przy otaczaniu kącików wypoczynkowych czy też rekreacyjnych w naszym ogrodzie. Pozwalają nam na zbudowanie zacisza wokół naszego domu dzięki czemu możemy trochę odseparować się od reszty świata i w ciszy spokojnie odetchnąć po ciężkim dniu pracy.

---

M&J


Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl

piątek, 13 maja 2011

Jak wybrać najlepszą lokalizację dla domu?

Każdy wie, że zanim rozpocznie się budowę domu, trzeba dokładnie przemyśleć każdy nawet najdrobniejszy szczegół, gdyż jak to mówią: "drugiej szansy nie będzie". Jeśli już po wylaniu fundamentów okaże się, że źle wybraliśmy lokalizację lub ukierunkowanie wejścia do domu, nic już nie można z tym zrobić.
Dlatego jeszcze przed pierwszym wbiciem łopaty należy usiąść i dobrze zastanowić się czy lokalizacja jest wybrana odpowiednio. Oto kilka wskazówek, które pomogą w podjęciu decyzji:
Dojazd - zastanów się ile czasu zajmie Ci dojazd z nowego mieszkania do pracy lub w inne miejsca, w które jeździsz często. Jeśli do tej pory poświęcałeś na to 30min, a teraz ten czas miałby się wydłużyć np. do 1,5 godziny to warto się zastanowić czy to ma sens? Codziennie będziesz tracił dodatkowe 2 godziny na dojazdy.
Sąsiedztwo - nic tak nie koi nerwów jak spacer w koło własnego domu. Chyba, że okaże się hałaśliwy sąsiad właśnie organizuje imprezę, albo grupa młodych ludzi stojących na roku zaczyna się na Ciebie dziwnie patrzeć. Krótko mówiąc: nawet jeśli będziesz miał piękny dom w kiepskiej okolicy, nie zaznasz tam spokoju, gdyż ciągle będziesz się martwił czy nikt nic Ci nie ukradnie i czy idąc wyrzucić śmieci nie zostaniesz napadnięty.
Słońce - wybierając lokalizację nie zapomnij o słońcu. Po pierwsze ustaw dom tak, aby słońce oświetlało głównie pomieszczenia, w których przebywasz w ciągu dnia, a więc od strony południowej powinny znaleźć się: salon i kuchnia. Sam widok słońca poprawia humor i pozwala poczuć się lepiej. Pokoje, które nie wymagają oświetlenia naturalnego, a więc można je bez przeszkód ustawić po stronie północnej to np. sypialnia i łazienka.
Oczywiście poza lokalizacją upewnij się, czy na czas załatwiłeś wszystkie potrzebne dokumenty takie jak: akty notarialne czy wypis z rejestru gruntów, gdyż ich brak może skutecznie powstrzymać budowę na długi czas.

sobota, 7 maja 2011

Wybór firmy wykonawczej

Wiem jak ciężko jest załatwić jakiekolwiek formalności, jak trudno jest wybrać firmę budowlana, co w ogóle powinno się wiedzieć na temat budowy i od czego w ogóle zacząć, skoro zupełnie nie ma się pojęcia na ten temat.
To jaka firma będzie budowała Nasz dom jest bardzo ważne. Ale ważniejsze są uzgodnienia z dana firmą o czym inwestorzy często nie maja pojęcia, a firmy, to wykorzystują.
Trzeba zwrócić uwagę na cenę jaką dana firma proponuje za metr2 i porównać je z innymi firmami. Oczywiście, im taniej tym lepiej, ponieważ o jakości domu decydują zupełnie inne czynniki niż cena. Jeżeli budujemy dom w stanie surowym otwartym, zamkniętym lub deweloperskim, należy uzgodnić z firmą co wchodzi tak naprawdę w skład danej oferty i co jest bardzo ważne należy sporządzić umowę, która zawierać będzie wszystko to, co dana firma ma zamiar wykonać dla danego inwestora za taką, a nie inna kwotę. Różni np. deweloperzy pod pojęciem stanu deweloperskiego mogą mieć na myśli różne standardy wykończenia. Aby się nie zdziwić należy przeczytać dokładnie umowę. Jest, to bardzo ważne, ponieważ często okazuję się, że firma życzy sobie dopłaty za np. drugi komin, który jak się okazuje jest w projekcie, a firma tłumaczy się, że nie uwzględniła tego w wycenie początkowej. Żeby uniknąć takich sytuacji trzeba być na, to przygotowanym i temu zapobiec- najlepszą metodą jest zapoznanie się dokładnie z umową przed jej podpisaniem, najlepiej jak pokażemy ja komuś, kto się na tym zna.
Ważne jest również ustalenie z firmą harmonogramu prac i płatności oczywiście niepodpisany nie ma żadnej wartości, istotne jest to w momencie, gdy firma nie wywiązuje się np. z terminu zakończenia budowy, możemy się, wtedy ubiegać o obniżenia 5% (w zależności jaka kwota bądź % podany jest w umowie) ostatniej wpłaty lub zwrotu, jeśli została ona już wpłacona. Ważny jest również fakt, czy na działce znajdują się media, jeśli nie, a firma zapewnia, że nie ma, to żadnego znaczenia, ponieważ posiadają agregaty i beczki na wodę, również należy zatwierdzić, to pisemnie. Należy wszystkie uzgodnienia z firma potwierdzić umową, wiemy o tym z własnego doświadczenia, a wszelkie ustalenia ustne w razie potrzeby, nie maja żadnego znaczenia.

Jednak moim zdaniem ważniejszy niż firma wykonawcza jest kierownik budowy, ponieważ to On sprawdza całą prace jaka została wykonana przez firmę, to on prowadzi dziennik budowy, to On zatwierdza wszelkie zmiany w projekcie- jeśli mają miejsce i to On zatwierdza każdy etap budowy. Np. wylanie fundamentów to bardzo ważny etap, który ma wpływ na trwałość i wytrzymałość całej konstrukcji. Kierownik budowy musi sprawdzić czy wszystko zostało wykonane tak jak powinno i czy zgadza się wszystko z projektem, jeśli nie, musi zarządzić przerwanie budowy i nanieść poprawki , i tak do końca budowy, więc jak widać ma bardzo odpowiedzialne zadanie.
W Naszym przypadku było tak, że firma zaproponowała Nam swojego kierownika budowy za opłata- zgodziliśmy się ponieważ nie znaliśmy nikogo, a tym bardziej kogoś zaufanego, więc było Nam łatwiej zdać się zupełnie na firmę i jak się okazało - to był błąd.
Mieliśmy sporo usterek na budowie, a najważniejsza z nich to kruszenie się wylewki betonowej. Nie wiedzieliśmy co z tym zrobić. Zgłosiliśmy się do Inspektora Nadzoru Budowlanego, który sprawdził całą budowę i doszukał się jeszcze parę błędów i niezgodności z projektem, wiele się od niego nauczyliśmy i wiele dowiedzieliśmy. Byliśmy źli na Siebie, że jako inwestorzy nie posiadamy tak istotnych informacji. W każdym razie Inspektor Nadzoru zajął się Naszą sprawą w całości i teraz jest Naszym przedstawicielem, nie mamy już bezpośredniego kontaktu z firmą, co jest dla Nas dużym ułatwieniem.
Myślę, że jeśli firma zaproponuje kierownika budowy w cenie to jak najbardziej należy zgodzić się na ich propozycja, jeśli za opłatą odrzucić, a w zamian wynająć sobie inspektora nadzoru budowlanego, który dopilnuje wszystkiego w 100 %. Oczywiście jeśli przyjmiecie kierownika od firmy i tak warto jest wynająć Inspektora, który będzie sprawdzał poczynania kierownika, który współpracując z firmą, często działa na jej korzyść.

Pamiętajcie projekt dla inwestora jest jak biblia. Cała budowa musi się na nim opierać.

piątek, 6 maja 2011

Własny pomysł na ogród

Takie przeobrażenie ogrodu,aby wyglądał on tak,jak widzimy go w naszych marzeniach,jest ekscytującym zajęciem,chociaż czasem może być męczące.Na szczęście sztuka zakładania ogrodów ma długą tradycję.Zabytkowe ogrody,w które ktoś przed wiekami włożył dużo wysiłku,mogą stać się dla nas zródłem pomysłów i doświadczeń.
Styl ogrodu jest-a przynajmniej powinien być-wyrazem osobowości właściciela,podobnie jak sposób ubierania się lub wystrój mieszkania.Najwyższa pora,aby odejść od tradycyjnego schematu ogrodu,tj.nieskazitelnych ścieżek,przystrzyżonych trawników i równo wyciętych klombów.Ogród powinien odzwierciedlać nasze upodobania i własne pomysły na łączenie tego,co praktyczne,z tym co piękne.
Czy naszym marzeniem jest ogród,który nie będzie wymagał wiele pracy,lecz służył jedynie jako miejsce wypoczynku? Może ogród powinien przede wszystkim zaspokajać odwieczną potrzebę uprawiania własnych roślin jadalnych?Czy chcemy mieć ogród pełny dziko rosnących roślin?Czy ma to być morze kolorów,którymi zachwycać się będą sąsiedzi,czy raczej nam tylko znane sekretne schronienie przed resztą świata?
Takie marzenia nie są nierealne.Gdy zamierzony przez nas plan ogrodu zacznie powoli nabierać kształtów szybko spostrzeżemy,że nosi on cechę najważniejszą ze wszystkich-będzie to ogród utrzymany w naszym własnym stylu.
Ogród naturalny.
Jeżeli ogród ekologiczny ma wyglądać atrakcyjnie,a nie sprawiać wrażenia,że poprostu jest zaniedbany,naturę trzeba trochę poprawić.Żywopłot najlepiej jest uformować z nie przycinanego głogu,leszczyny i buka dla przywabienia ptaków,a także dodać budleję wiesiołki,driakwie i tymianek dla zwabienia motyli.Dobrze jest posadzić jabłoń,której kwiaty będą przyciągać pszczoły,a spadłe na ziemię owoce staną się pożywienim dla mnóstwa drobnych zwierząt.Wokół pnia trzeba stworzyć miniatutowy gąszcz,łącząc ze sobą dziko rosnące gatunki roślin,na przykład żywokosty,niezapominajki i ciemierniki.Będzie to schronienie dla mniejszych mieszkańców ogrodu.W innym miejscu można wyhodować małą łączkę kipiącą żywymi kolorami jaskrów,pierwiosnków i iglic.Jeśli w ogrodzie jest staw,jeden z brzegów powinien być płytszy-będzie to droga dla żab.Posadzić nad wodą funkie,kosaćce i lilie,które mogą być schronieniem dla żab.Wejściem do ogrodu może być wykoszony pas trawy.
Ogród wiejski.
Określenie „ogród wiejski“ oznacza ogromną różnorodność wielobarwnych,nieco staromodnych roślin,które osiągają pełnię rozwoju w okresie od maja do lipca.Najważniejsze są róże pnące,szachownice cesarskie,ostróżki,prawoślazy i łubiny,następnie zaś przychodzi czas na złocienie.W wiejskim ogrodzie powinno też znalezć się miejsce dla kilku krzewów owocowych i warzyw.Rośliny można rozmieścić w taki sposób,aby większość z nich mogła się swobodnie rozrastać,a nawet częściowo zajmować teren ścieżek.Załozenie ogrodu w wiejskim stylu nie wymaga wiele wysiłku,podstawowym warunkiem jest jednak posadzenie możliwie jak największej liczby roślin.Wszystkie luki należy więc zapełnić łanami wiosennych roślin cebulowych,a także roślinami jednorocznymi i dwuletnimi.Całości dopełnią samosiewne floksy,czarnuszki i pierwiosnki.
Ogród tradycyjny.
Pomysł formowania w ogrodach zawiłych figór geometrycznych z roślin zrodził sie już dawno,ale współczesne ogrody w konwencjonalnym stylu nawiązują w większym stopniu do tradycji XVII wieku,zgodnie z którą ogrody miały stanowić niemal dodatkowe pomieszczenie,być widoczne z okien,a także przy sprzyjającej aurze służyć jako miejsce spacerów.Ogród w tradycyjnym stylu powinien tworzyć harmonijną całość z domem.Taki efekt można osiągnąć,wykładając ścieżki i obrzeżenia cegłami i kamieniami podobnymi do tych,jakich używano do budowy domu.Klomby można obramować płytami chodnikowymi,żwirem albo żywopłotem z przyciętego bukszpanu lub lawendy.Na klombach dobrze jest posadzić kwiaty o jaskrawych kolorach-wiosną niech będą to naprzykład tulipany,a latem pelargonie.
W samym środku ogrodu powinien znalezć się jakiś widoczny z daleka element ozdobny-zegar słoneczny,przystrzyżony bukszpan lub ostrokrzew.